© Boğaziçi Üniversitesi Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi

Vatandaşlıktan Çıkarılması

Nâzım’ın Moskova’ya kaçışının ardından Türkiye’de tepkiler artarak sürer. Serbest bırakılması için destek olanlar sağcı basında teşhir edilerek hedef haline getirilir. Vatan gazetesinde Nâzım Hikmet’e yapılan haksızlıkları tartışmaya açarak serbest kalma sürecini başlatan Ahmet Emin Yalman bir aşırı sağcının kurşunlarından zor kurtulur. Tüm bu tepkileri körükleyen Nâzım Hikmet’in yurtdışına çıktığının anlaşılmasından kısa bir süre sonra alınan Bakanlar Kurulu kararıdır.

Belge
Stalin'i Başında Taşıyanlar karikatürü
İslamcı Dergiler Projesi Arşivi
Sebilürreşad dergisinin kapağında Nâzım Hikmet ve Falih Rıfkı Atay Stalin’in portresini taşırken Ahmet Emin Yalman arkadan destek olurken çizilir. Her birinin üzerinde Yahudiliği simgeleyen altı köşeli yıldız vardır.

Bakanlar Kurulu 25 Temmuz 1951 tarihinde hukuki dayanaktan yoksun bir karara imza atarak Nâzım Hikmet’i vatandaşlıktan çıkarır. Gerçekte Pasaport Yasası’nın 33. Maddesine göre pasaportsuz yurtdışına çıkmanın cezası 3 liradır ancak altında dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakanı Adnan Menderes ve diğer bakanların imzalarının bulunduğu karar Nâzım Hikmet’i yargılamadan mahkum eder:

Pasaportsuz olarak İstanbul’dan Romanya’ya kaçan ve oradan da Moskova’ya giderek havaalanında memleketi aleyhinde beyanatta bulunduğu ve müteakiben radyo yayınlarında Türkiye’nin hükümet şekli ve hükümeti idare edenler aleyhinde geniş propaganda kampanyasına girişerek komünizmi yaymak maksadını güden neşriyatıyla Sovyet hükümetinin verdiği hizmeti ifa etmekte olan maruf komünist Nâzım Hikmet Ran’ın kendisine bu hizmeti terk etmesi hususunda yapılacak tebligatın bir fayda vermeyeceği mülahaza edildiğinden Türk vatandaşlığından çıkarılması; İçişleri Bakanlığı’nın 25.7.1951 tarihli ve 40945 sayılı yazısı üzerine 1312 sayılı kanunun 10. Maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 25.7. 1951 tarihinde kararlaştırılmıştır.
Memet Fuat. Nâzım Hikmet, Yaşamı, Ruhsal Yapısı, Davaları, Tartışmaları, Dünya Görüşü, Şiirinin Gelişmeleri. 5. Baskı. Adam Yayınları, 2006. 578.

Moskova, 1952

Yeniden Sovyet Rusya'da

ÖNCEKİ

Barış Savunucusu

SONRAKİ
naziminhikayesi